18 Οκτωβρίου η μνήμη του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Λουκά.

"᾿Απόστολε ῞Αγιε καί Εὐαγγελιστά Λουκᾶ, πρέσβευε τῷ ἐλεήμονι Θεῷ, ἵνα πταισμάτων ἄφεσιν, παράσχῃ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν". (᾿Απολυτίκιον)              "᾿Ασπάζεται ὑμᾶς Λουκᾶς ὁ ἰατρός ὁ ἀγαπητός", γράφει στήν πρός Κολασσαεῖς (δ΄14) ἐπιστολή του ὁ ᾿Απόστολος Παῦλος, γιά τόν ῾Αγιο ᾿Απόστολο καί Εὐαγγελιστή Λουκᾶ, τοῦ ὁποίου, ἡ ᾿Εκκλησία μας ἑορτάζει τή μνήμη στίς 18 ᾿Οκτωβρίου.             ῾Ο ᾿Απόστολος Λουκᾶς, πού δέν εἶναι ἀπό τούς "αὐτόπτας" τοῦ Λόγου, ῞Ελληνας στήν καταγωγή καί τήν ἀνατροφή, ἔγινε συνέκδημος καί συνοδός τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου καί μᾶς ἄφησε δύο βιβλία στήν Καινή Διαθήκη, τό φερώνυμο Εὐαγγέλιο καί τίς Πράξεις τῶν ᾿Αποστόλων.             ῾Ο ῞Αγιος Λουκᾶς, ὀνομάζεται καί Εὐαγγελιστής τῆς Παναγίας, γιατί περισσότερο ἀπό τούς ἄλλους Εὐαγγελιστές, περιγράφει λεπτομέρειες καί παρέχει πολύτιμες πληροφορίες γιά τήν ῾Υπεραγία Θεοτόκο, στήν ἀρχή τοῦ Εὐαγγελίου του. Τόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου, τήν ἐπίσκεψη Της στήν ᾿Ελισάβετ, μητέρα τοῦ τιμίου Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ ᾿Ιωάννου, τόν ῞Υμνο τῆς Παναγίας "Μεγαλύνει ἡ ψυχή μου τόν Κύριον... ἰδού γάρ ἀπό τοῦ νῦν μακαριοῦσι με πᾶσαι αἱ γενεαί...", καί ἄλλα περιστατικά ἀπό τήν παιδική ἠλικία τοῦ ᾿Ιησοῦ καί τῆς Μητέρας Του, τά γνωρίζουμε μόνο ἀπό τό Εὐαγγέλιο τοῦ Λουκᾶ.             ῾Ο Εὐαγγελιστής Λουκᾶς γεννήθηκε στήν ᾿Αντιόχεια τῆς Συρίας ἀπό ῞Ελληνα πατέρα καί ἔλαβε ἰατρικές γνώσεις, ἐξελισσόμενος σ᾿ ἕναν ἀπό τούς μεγαλύτερους γιατρούς τοῦ τότε γνωστοῦ κόσμου. Παράλληλα ἐπέδειξε μεγάλη κλίση στή ζωγραφική. ᾿Επί Αὐτοκράτορος Τίτου Κλαυδίου, βρίσκεται στή Θήβα, ὅπου ἐξασκεῖ τό ἰατρικό ἐπάγγελμα. ᾿Εκεῖ γνωρίζει τόν ᾿Απ. Παῦλο, περιοδεύοντα, "καί πιστεύσας τῷ Χριστῷ, ἀπώσατο τήν πατρώαν πλάνην", γίνεται δηλ. ἀπό εἰδωλολάτρης Χριστιανός καί ἀφήσας τήν "θεραπεία τῶν σωμάτων", ἀσχολεῖται μέ τό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου καί μέ τή "θεραπεία τῶν ψυχῶν".             Στή διάρκεια τῆς συνοδοιπορείας του μέ τόν ᾿Απ. Παῦλο, συγγράφει τό "κατά Λουκᾶν Εὐαγγέλιον", τό ὁποῖο καί ἀποστέλλει στόν ἡγεμόνα τῆς ᾿Αχαΐας Θεόφιλο. Στόν ἴδιο, ἀργότερα ἀποστέλλει καί τό δεύτερο συγγραφικό του ἔργο "Πράξεις τῶν ᾿Αποστόλων".             ᾿Αναδείχθηκε ἄριστος συνεργάτης τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου καί πιστά ἀφοσιωμένος στό ἔργο καί τόν ἀγώνα γιά τή διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου. Γι᾿ αὐτό καί ὁ θεῖος Παῦλος, κατά τή δεύτερη φυλάκισή του στή Ρώμη, γράφει πρός τόν Τιμόθεο: "Λουκᾶς ἐστι μόνος μετ᾿ ἐμοῦ" (Β΄Τιμ.δ΄11).             Μετά τό χωρισμό του ἀπό τό ᾿Απ. Παῦλο, λόγω τοῦ μαρτυρικοῦ του θανάτου στή Ρώμη, περιοδεύει, κηρύσσοντας τό Εὐαγγέλιο στή Δαλματία, ᾿Ιταλία, Γαλλία καί προπαντός  ἀνά τήν ῾Ελλάδα (κυρίως ᾿Αχαΐα καί Βοιωτία), καταλήγοντας στή Θήβα, ὅπου σέ ἠλικία ὀγδόντα ἐτῶν, ἀναπαύεται "ἐν εἰρήνῃ" (κατ᾿ ἄλλους "μαρτυρικῷ θανάτῳ"). Στόν τάφο του, θέλοντας ὁ Θεός νά δοξάσει τόν πιστό Του θεράποντα καί ἐργάτη, ἔβρεξε κολλύρια, σύμβολα τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης.             Τόν 4ο μ.Χ. αἰ., ὁ αὐτοκράτορας Κωνστάντιος, γιός τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, μεταφέρει τό λείψανό του στήν Κωνσταντινούπολη καί τό τοποθετεῖ στό Ναό τῶν ῾Αγίων ᾿Αποστόλων.             ῾Ο Εὐαγγελιστής Λουκᾶς, ὅμως, εἶναι καί ὁ πρωτοπόρος στήν ἐξαιρετική Τέχνη τῆς ῾Αγιογραφίας. Εἶναι ὁ πρῶτος πού ζωγράφισε, μέ τήν τέχνη τοῦ κεριοῦ καί τῆς μαστίχας, τήν Εἰκόνα τῆς ῾Υπεραγίας Θεοτόκου, πού βαστᾶ στήν ἀγκαλιά Της τό Θεῖο Βρέφος, τόν Κύριο μας ᾿Ιησοῦ Χριστό. Αὐτή καί ἄλλες δύο εἰκόνες, τίς μεταφέρει στά ῾Ιεροσόλουμα, γιά να τίς δείξει στήν ἴδια Τήν Παναγία καί νά Τή ρωτήσει, ἄν Τῆς ἀρέσουν. ᾿Εκείνη, μέ μεγάλη χαρά τίς ἀποδέχθηκε, τίς εὐλόγησε καί εἶπε: "῾Η χάρις τοῦ ἐξ ἐμοῦ τεχθέντος εἴη δι᾿ ἐμοῦ μετ᾿ αὐτῶν". Παρόμοια ζωγράφισε καί τίς εἰκόνες τῶν ῾Αγίων καί Κορυφαίων ᾿Αποστόλων Πέτρου καί Παύλου. ῎Εκτοτε, ἡ ὑπέροχη αὐτή Τέχνη τοῦ ἀπεικονισμοῦ τῶν ῾Αγίων, δηλαδή τῆς ῾Αγιογραφίας, διαδόθηκε σ᾿ ὅλη τήν οἰκουμένη. "Μακαρίζομέν σου τήν δεξιάν, Λουκᾶ θεηγόρε, δι᾿ἧς ἔχομεν οἱ πιστοί, τάς τοῦ Θεοῦ Λόγου διττάς ἁγίας πλάκας καί τήν σεπτήν εἰκόνα τῆς Θεομήτορος." (Μεγαλυνάριον).