22 Σεπτεμβρίου μνήμη των Αγίων ιερομάρτυρος Φωκά επισκόπου Σινώπης και Φωκά μάρτυρος του Κηπουρού .

Ολίγα περί των Αγίων Φωκά ιερομάρτυρος  και  Φωκά του Κηπουρού

του Αρχιμ. Νικοδήμου Παυλόπουλου

Οι δύο Φωκάδες

Σήμερα, αγαπητοί μου αδελφοί, η αγία μας Εκκλησία τιμά και γεραίρει τη μνήμη δυο αγίων της Σινώπης του Πόντου, πού φέρουν το ίδιο όνομα.

Ο ένας ο άγιος Φωκάς ο Ιερομάρτυς και ο άλλος ο άγιος μάρτυς Φωκάς ο κηπουρός. Σκόπιμο θεωρώ να γνωρίσωμε το βίο και των δύο.

Ο άγιος Φωκάς ο Ιερομάρτυς έζησε ατά τέλη του πρώτου αιώνα στη Σινώπη του Πόντου, περίφημη και αρχαία πόλι της Μαύρης θάλασσας. Οι γονείς του, ευσεβέστατοι χριστιανοί ο Πάμφιλος και η Μαρία τον εδίδαξαν από αυτά τα σπάργανα ακόμα τα ιερά γράμματα, την πίστι και την ευσέβεια.

«Εξ απαλών ονύχων» έλαβε το υπερφυσικό χάρισμα να ενεργή θαύματα. Πολλούς εθεράπευσε και με του λόγου τη διδασκαλία αλλά και με τη δύναμι της θαυματουργίας. Γι” αυτό και σε νέα ηλικία αναδείχτηκεν επίσκοπος «και πολλούς απίστους επέστρεψεν εις το φως της θεογνωσίας».                                                                                         —

Όλη του τη ζωή την επέρασεν «ευεργετών και ιώμενος» και σε ώριμη ηλικία κατά τρόπο θαυμαστό πληροφορήθηκε την εκ του κόσμου εκδημία και το τέλος του το μαρτυρικό.

Ένα περιστέρι ήλθε και εκάθισε στην κεφαλή του και με ανθρώπινη ομιλία του αποκάλυψε το θέλημα του Θεού: «ποτήριον κεκέρασταί σοι, ο και δει σε πιείν», δηλαδή ήδη εγέμισε το ποτήρι της ζωής και αναμίχτηκε με το δηλητήριο των φρικτών βασάνων τα όποια και πρέπει να γευθής.

Και πραγματικά καταγγέλθηκε στον έπαρχον Αφρικανό για τη δράσι του τη θεοφιλή και τη ζωή του την αγία και ωδηγήθηκε μπροστά του και στη σχετική ανάκρισι ο άγιος απάντησε θεολογώντας το Χριστό και κηρύττοντας την δι” αυτού Σωτηρία.

Άλλα ο Αφρικανός ετόλμησε να βλασφημήση το Χριστό και να ξυλοκοπήση τον άγιο, και αμέσως έγινε σεισμός και ενεκρώθησαν και ο Αφρικανός και οι στρατιώτες του. Και βέβαια ο άγιος τους ανέστησε υπείκοντας στα παρακάλια της γυναίκας του Έπαρχου.

Ύστερα από αυτό ωδήγησαν τον άγιο στον αυτοκράτορα Τραϊανό ο όποιος διέταξε και εκρέμασαν τον άγιο και τον καταξέσχισαν υστέρα δε και σε λάκκο με ασβέστη τον έρριξαν επειδή εκήρυττε με θάρρος το Χριστό. Άλλα μη υποκύπτοντας στα μαρτύρια τον έκλεισαν τον άγιο σ” ένα λουτρό το οποίο εθέρμαναν σε υψηλότατο βαθμό και εκεί μέσα ο ένδοξος Φωκάς παρέδωκε το πνεύμα στο Χριστό.

Και πάλι μετά θάνατον ο άγιος θαυματουργεί και σαν τον άγιο Νικόλαο έγινε και παρουσιάζεται προστάτης των ναυτικών.

Ο άγιος τώρα μάρτυς Φωκάς ο κηπουρός, καταγόταν και αυτός από την ως άνω πόλι του Πόντου την Σινώπη, μα ήταν στο βίο και στους τρόπους απλός. Ένα πολύ μικρό κήπον είχε τον όποιον ολημερίς καλλιεργούσε και με τα προϊόντα του ζούσε εκείνος και επρόσφερε και σε κάθε άλλο φτωχό.

Καλλιεργούσε μάλιστα παράλληλα με τον κήπο του και τον κήπο της ψυχής του και τον εστόλιζε με τα άνθη των αρετών.

Αυτός ο απλός στους τρόπους και φιλάνθρωπος κηπουρός με τις ελεημοσύνες του και τον υποδειγματικό του βίο, πολλούς προσήλκυε κοντά ατό Χριστό, γι” αυτό και η δράσι του και η παρουσία του αισθητή και πολύ ενοχλητική έγινε για τον έπαρχο της πόλεως και τον άπιστο λαό.

Και ο Έπαρχος διέταξε τους στρατιώτες του να τον βρουν και να τον αποκεφαλίσουν.

Πράγματι, έτρεξαν οι στρατιώτες και μπαίνοντας στη Σινώπη τους υποδέχθηκεν ο φιλόξενος κηπουρός. Έμειναν στο σπίτι του έφαγαν και αναπαύτηκαν θαυμάσια. Και ο ευγενής κηπουρός Φωκάς τους ερώτησε, πόθεν έρχονται και για ποιο σκοπό. Να, —του είπαν— αναζητούμε στην πόλι τούτη το Φωκά τον κηπουρό, έχομε εντολή να τον αποκεφαλίσουμε γιατί παρά τις απαγορεύσεις του αυτοκράτορα εξακολουθεί να διαδίδη το λόγο το χριστιανικό. Τί δίλημμα ήταν εκείνο! Ποιος από εμάς, αγαπητοί μου αδελφοί, δεν θα κρυβόταν χρησιμοποιώντας το ψέμμα, ή και εάν ανακαλυπτόταν δεν θα υπενθύμιζε την υποχρέωσι για τη φιλοξενία; Και όμως ο άγιος Φωκάς απερίφραστα, χωρίς να κιτρινίση από το φόβο του, χωρίς να ανέβη το αίμα στο κεφάλι του, με απλότητα και αυθορμητισμό αποκάλυψε στους στρατιώτες ότι αυτός ήταν ο Φωκάς ο κηπουρός.

Οι στρατιώτες επάγωσαν, βαθύτατοι βέλος θλίψεως διαπέρασε τις καρδιές τους. Όχι —είπαν— δεν ημπορεί, δεν είναι δυνατό να φονέψωμε ένα τέτοιο τέλειο άνθρωπο φιλάνθρωπο και φιλόξενο χριστιανό. Μην ανήσυχης —του είπαν— εμείς θα πείσωμε τον άρχοντα ότι παντού εψάξαμε και πουθενά δεν εβρίκαμε τον αναζητούμενο κηπουρό.

Όχι αδελφοί μου, τους είπε. Τί θα κερδίσω εγώ; Ποθώ «αναλύσαι και συν Χριστώ είναι», ίσως – ίσως δε θα κινδυνέψετε εσείς να χάσετε τη ζωή σας από τον ηγεμονικό θυμό. Και οι στρατιώτες υπάκουσαν και με πόνο και φρίκη και καϋμό την αγία του κηπουρού Φωκά κεφαλήν απέκοψαν και εκτέλεσαν το χρέος τους και απέναντι στο νόμο και απέναντι στο Θεό!

Ω, αγαπητοί μου αδελφοί, ευτολμία, ώ καρτερότης, ώ ευψυχία! Και από τους δύο σημερινούς αγίους πολλά διδάγματα βγαίνουν για κάθε έναν από εμάς και για κάθε χριστιανό. Και των δυο αγίων Φωκάδων καλούμεθα να ασπασθούμε το ζήλο και τον πόθο τον ιερό, τη γνώσι της ευσέβειας και τον πρακτικό χριστιανισμό. Το δώρο της θαυματουργίας και το καθήκον της φιλοξενείας το ιερό, το χάρισμα το προορατικό και το θάρρος και την παρρησία μπροστά στο θάνατο το μαρτυρικό.

Χριστός και ψυχή μας χρειάζονται «τα δύο ταύτα».

Αρχιμ. Νικοδήμου Παυλόπουλου , Καθηγουμένου Ι. Μ. Αγίου Ιγνατίου – Λειμώνος Λέσβου , από το βιβλίο του «Εορτοδρόμιον»