9 Ιουλίου μνήμη του Αγίου ιερομάρτυρος Παγκρατίθου επισκόπου Ταυρομενίου , των Οσίων πατέρων ημών Διονυσίου του Ρήτορος και Μητροφάνους των εν ΄Αθω και του Αγίου νεομάρτυρος Μιχαήλ του Πακνανά , του Αθηναίου

***

Ο Καλός Ποιμήν

«Προθείς εαυτόν Παγκράτιος ως βάθρον Αθλήσεως ήγειρεν οίκον εκ λίθων».

του Αρχιμ. Νικοδήμου Παυλόπουλου

Καθηγουμένου Ι. Μ. Αγίου Ιγνατίου – Λειμώνος Λέσβου

από το βιβλίο του «Εορτοδρόμιον»

 

Σήμερα, ευσεβείς χριστιανοί, η αγία μας Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη ενός πολύ παλαιού αγίου, ο όποιος έζησε στα χρόνια του Κυρίου, του αγίου ενδόξου ιερομάρτυρος Παγκρατίου Επισκόπου Ταυρομενίου της Σικελίας.

Από την Αντιόχεια καταγόταν, και μαζί με τον πατέρα του Μάρκελλο και τη μητέρα του, η φήμη του Χριστού μας τους έσπρωξε προς τα Ιεροσόλυμα για να τον γνωρίσουν. Αργότερα όλοι βαπτίστηκαν χριστιανοί. Ο πατέρας του μάλιστα Μάρκελλος έγινε και Επίσκοπος της Σικελίας.

Και ο ίδιος Παγκράτιος, αφού πια είχαν αποθάνει οι γονείς του εγκατέλειψε τον κόσμο και τα του κόσμου και έφυγε στην έρημο του Πόντου για να ασκητέψη και να αφιερωθή στο θεό. Εκεί στα όρια της μαύρης θάλασσας, βρήκε μια σπηλιά και κατοίκησε μέσα «προσεχών εις μόνον τον εαυτόν του και τον Θεόν» κατά τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη.

Άλλ” ο Κύριος πάντοτε θέτει «τον λύχνον επί την λυχνίαν».

Όταν ο απόστολος Πέτρος περιώδευε κηρύττοντας τα μέρη εκείνα συνάντησε τον άγιο Παγκράτιο στη μαύρη θάλασσα, εξετίμησε την αρετή του και την αφοσίωσί του και τον παρέλαβε μαζί του συνεργό στην ιεραποστολή του.

Έφθασαν στην Αντιόχεια και κατόπιν στα μέρη της Κιλικίας. Παντού εκήρυττε με θαυμάσια τα αποτελέσματα ο άγιος Παγκράτιος, γι” αυτό και ο ιερός Υμνογράφος του λέγει: «Τους άλμη συγχωσθέντας των δεινών, αγκίστρω σου των λόγων ανηγάγου Ιερέ, και προσευχών ιερωτάτη επομβρία θολερόν εξήρανας κακοπιστίας βυθόν ιερομύστα Χριστού». Με το αγκίστρι των θεοπνεύστων λόγων του ετράβηξε από την αλμηρή θάλασσα των παθών τους αμαρτωλούς της εποχής του και με τη βροχή των αγίων του προσευχών επότισε τις διψασμένες καρδιές και εκαθάρισε της κακοπιστίας το θολό βυθό.

Στα μέρη της Κιλικίας συναντήθηκε ο άγιος και με τον Απόστολο Παΰλο. Και από τους δύο λοιπόν κορυφαίους αποστόλους, με τη χάρι του τελεταρχικού Πνεύματος προχειρίζεται ο άγιος Παγκράτιος σε Επίσκοπο του Ταυρομενίου της Σικελίας.

Ο νέος επίσκοπος έταξείδεψε στην έδρα του  με ένα πλοίο πού άνηκε σε δυο ναύκληρους το Λυκεονίδη και το Ρωμύλο. Πρώτα πρώτα αυτοί οι δυο ναύκληροι έγιναν χριστιανοί, καταγοητευμένοι από τη δύναμι της πίστεως και τον πλούτο των θαυμάτων του αγίου.

Η δράσι του στην Επαρχία του ήταν διπλή, «προς καθαίρεσιν οχυρωμάτων» του διαβόλου και της πλάνης, και «προς οικοδομήν του σώματος της Εκκλησίας» με το κήρυγμα και τη δράσι.

Όλα τα είδωλα πού προσκυνούσαν οι ειδωλολάτρες τα κατακρήμνισεν ο άγιος, προπαντός των δύο δαιμόνων του Φάλκωνος και του Λύσσωνος.

Με τα θαύματα του και την αρετή του επίστεψε στο Χριστό και αυτός ο ηγεμόνας του τόπου Βανιφάτιος.

Και ο άγιος με την συμπαράστασι τόσων θαυμαστών του και πιστών ακολούθων του έκτισε ορθόδοξο Ναό σε διάστημα τριάντα και μόνον ήμερων.

Τα πλήθη των ασθενών έτρεχαν ακατάπαυστα κοντά του για να λάβουν την ίασι του σώματος αλλά και τη ρώσι της ψυχής.

Μια ομάδα όμως ανθρώπων πού δεν ήθελαν το γάμο και τον πολεμούσαν σαν αμαρτωλό και πού επίστευαν ότι ο αρχηγός τους ο Μοντανός από το Αρδαβάν της Φρυγίας ήταν ο Παράκλητος, οι Μοντανιστάι όπως είναι γνωστοί οι αιρετικοί αυτοί από την Ιστορία, αντετάχθησαν στο έργο και στη διδαακαλία του αγίου Παγκρατίου του Επισκόπου Ταυρομενίου.

Παρέλαβαν λοιπόν τον τοπικόν άρχοντα με το μέρος τους και επετέθησαν κατά του αγίου Επισκόπου Παγκρατίου και τον ελιθοβόλησαν. Ολόκληρος σωρός από πέτρες σχηματίσθηκε επάνω από το Ιερό και άγιο του Επισκόπου σώμα, το όποιο απετέλεσε το βάθρο και τον θεμέλιο λίθο του νοητού οικοδομήματος της τοπικής του Εκκλησίας. «Προθείς εαυτόν Παγκράτιος ως βάθρον, αθλήσεως ήγειρεν οίκον εκ λίθων», λέγει ο Ιερός Υμνογράφος.

Όντως ανεδείχθη «καλός ποιμήν».

Διότι καθώς είπεν ο Κύριος «ο ποιμήν ο καλός την ψυχήν αυτού τίθησιν υπέρ των προβάτων», θυσιάζεται ο καλός ποιμένας, ο Επίσκοπος, ο Ιερεύς, για τα πνευματικά του παιδιά, για τα πρόβατα της λογικής του ποίμνης.

Και ο άγιος Παγκράτιος εθυσίασε τη ζωή του προς χάριν των πνευματικών του παιδιών, των χριστιανών της Επισκοπής του για να τους προφύλαξη από τους φοβερούς αιρετικούς της εποχής του, τους Μοντανιστάς και από την πλάνη των ειδώλων.

Και κατά των ειδώλων εστράφη και συνέτριψε τα αγάλματα των δαιμονίων ψευδοθεών και κατά των Μοντανιστών επετέθη και εκαυτηρίασε την πλάνη τους και την αίρεσί τους κηρύττοντας την ορθόδοξο πίστι και τις ακατάλυτες αλήθειες του Ευαγγελίου. Τέτοιους ποιμένας ας ευχηθούμε να εξαποστέλη πάντοτε ο Κύριος στην Εκκλησία.

Εμείς δόξα τω Θεώ, στην Επαρχία Μηθύμνης έχομε μια παράδοσι απ” αιώνων, από της εποχής του αγίου Αλεξάνδρου και του αγίου Ιγνατίου, καλών ποιμένων και επισκόπων.

Ας προσευχώμεθα γι” αυτούς να τους διαφυλάττη εκάστοτε ο Κύριος «υγιαίνοντας και ορθοτομούντας τον λόγον της αυτού αληθείας», ώστε πάντοτε να μας οδηγούν στο δρόμο της σωτηρίας. Αμήν.

Από:http://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=3813&Itemid=1

Όσιοι Διονύσιος ο Ρήτωρ και Μητροφάνης

Όσιος Διονύσιος ο Ρήτωρ (†1606)

Γεννήθηκε στις αρχές του 16ου αιώνος. Έλαβε μεγάλη μόρφωση και γι αυτό του δόθηκε η επωνυμία του Ρήτορος. Μοναχός έγινε στην περίφημη μονή του Στουδίου. «Τελειοτέρας γλιχόμενος εν ησυχία ζωής, ανεχώρησεν εις το Αγιώνυμον Όρος του Άθω».

Στην αρχή κατοίκησε στην σκήτη των Καρυών, έπειτα στη σκήτη της Αγίας Άννης και τέλος στην ερημική περιοχή, όπου σήμερα η σκήτη της Μικράς Αγίας Άννης. Εκεί, μαζί με τον μαθητή του όσιο Μητροφάνη, ασκήθηκαν μέσα στο σπήλαιο, που σήμερα διαμορφώθηκε σε ναό, για όλη τους τη ζωή. Θεωρούνται οι πρώτοι οικήτορες της σκήτης και τιμώνται ιδιαίτερα.

Ο θεοφώτιστος όσιος Διονύσιος, «συντονωτάτη κεχρημένος ησυχία και ασκήσει, ήρθη εις ύψος μυστικών θεωριών, και επλήσθη των αΰλων του Παρακλήτου ελλάμψεων, υπελθών τον άδυτον της χάριτος γνόφον. Και περιώνυμος εν λόγοις οφθείς, και εξακουστός εν ποικίλη σοφία και γνώσει, και ασφαλής υφηγητής πάσι μονασταίς και ασκηταίς, την δοθείσαν αυτώ χάριν, πολλαπλώς εκ χειλέων έβλυζεν, ως θείος διδάσκαλος, και εν δέλτοις ιεροίς διεχάραττε, ποθεινότατος πάσι γεγονώς».

Η φήμη της αρετής του έφθασε μακρυά από τον ιερό Άθωνα. Στη βιβλιοθήκη της σκήτης της Αγίας Άννης σώζεται ιδιόγραφος κώδικάς του, καθώς και το Ψαλτήριο που χρησιμοποιούσε καθημερινώς. Ο όσιος περιγράφεται, «κατά τον τύπον του σώματος και την μορφήν, ικανώς εις ύψος εκτεινόμενος. Είχε κεφαλήν μεγάλην και οιονεί τετράγωνον. Παρειάς πλατείας. Μέτωπον υψηλόν και πλατύ. Μύστακα παχύν, προς τα κάτω νεύοντα. Γενειάδα πλατείαν, τετράγωνον, μικρόν διχαζομένην και καθημένην άχρι του στήθους. Τρίχωμα υπόλευκον. Ην ημιφαλακρός, την επιδερμίδα σιτόχρους, και χαρακτήρ μεγαλοπρεπής ...».

.......Μέχρι τέλους αγωνιζόμενος ανεπαύθη εν ειρήνη στο σπήλαιο, το οποίο μέχρι σήμερα σώζεται, και το 1956 ανοικοδομήθηκε ωραίος ναός, όπου τιμάται πανηγυρικά με τον όσιο μαθητή του. 

.......Ο υμνογράφος μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης υπήρξε συνθέτης της ακολουθίας και του βίου τους και οικήτορας του τόπου των αγωνισμάτων τους.

Όσιος Μητροφάνης (†αρχές 17ου αι.)

Πιστός μαθητής και συνασκητής του οσίου Διονυσίου του Ρήτορος. Έζησαν ασκητικώς στο μέχρι σήμερα σωζόμενο σπήλαιο στη σκήτη της Μικράς Αγίας Άννης.

Με την ευλογία του Γέροντά του, κατόπιν προσκλήσεως, κρίθηκε άξιος ο όσιος Μητροφάνης να εξέλθει στα πλησιόχωρα του Αγίου Όρους, για εξομολόγηση και διόρθωση των χριστιανών της Χαλκιδικής. Στο χωριό Ίσβορος (σημερινή Στρατονίκη της Χαλκιδικής) συνάντησε τον ευλαβή χριστιανό Δημήτριο, που είχε δει τις ημέρες εκείνες θαυμαστή οπτασία περί της αιωνίου ζωής, την οποία κατέγραψε ο όσιος και έτσι διασώθηκε προς ωφέλεια πολλών μέχρι σήμερα. Στις ημέρες μας κτίσθηκε ναός προς τιμή του οσίου στη Στρατονίκη.

Ο όσιος Μητροφάνης «ήτο κατά τον τύπον του σώματος μέτριος, έχων κεφαλήν στρογγύλην, κόμην παχείαν, μέλαιναν, γενειάδα στρογγύλην, μικράν, τρίχωμα ούλον, ωσαύτως οφρύας και οφθαλμούς στρογγύλους. Ην ημιφαλακρός, μετ' επιδερμίδος επί το λευκότερον, και γενικώς μελανόθριξ, ομοιάζων και ούτος τω αγίω Νικολάω, πλην της ηλικίας και της χροιάς του τριχώματος. Ην γαρ τη ηλικία νεώτερος, έχων το τρίχωμα μέλαν».

Ανεπαύθη μετά την κοίμηση του οσίου διδασκάλου του, μετά του οποίου συντιμάται στις 9 Ιουλίου.

Πηγή:  ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ, Μοναχού Μωυσέως, Αγιορείτου

Φωτογραφίες από το Σπήλαιο των Αγίων Πατέρων

   

Ο ΑΓΙΟΣ ΜΙΧΑΗΛ Ο ΠΑΚΝΑΝΑΣ (1753 - 1771) Ο εν Αθήναις αθλήσας ένδοξος νεομάρτυς του Χριστού

Μέσα στη μακρόχρονη χριστιανική ιστορία της περιωνύμου και αγιοτόκου πόλεως των Αθηνών έζησαν αγιασμένες μορφές, οι οποίες διακρίθηκαν για το αγωνιστικό τους φρόνημα και την ακλόνητη πίστη τους στον Σωτήρα Χριστό.
Ακόμα και κατά τη σκοτεινή περίοδο της Τουρκοκρατίας υπήρξαν φωτεινά παραδείγματα νεομαρτύρων που αποδεικνύουν περίτρανα ότι ο Χριστός ζει και βασιλεύει σε όλους τους αιώνες, ακόμα και σε εποχές που ασθένησε η πίστη και λιγόστεψε η ελπίδα. Ανάμεσα στους νεαρούς αθλητές της πίστεως που έζησαν και μαρτύρησαν μέσα στη ζοφώδη περίοδο της Τουρκοκρατίας, συγκαταλέγεται και ένας αγράμματος, αλλά ευσεβής Αθηναίος κηπουρός, ο Άγιος ένδοξος νεομάρτυς Μιχαήλ ο Πακνανάς ή και Μπακνανάς επονομαζόμενος, ο δι’ αποκεφαλισμού μαρτυρικώς τελειωθείς στους στύλους του Ολυμπίου Διός στις 9 Ιουλίου 1771.

 

Ο νεαρός και λαμπρός αυτός αθλητής της πίστεως, ο οποίος συναριθμήθη στην ευλογημένη χορεία των αθλοφόρων ομολογητών και μαρτύρων του ονόματος του Κυρίου, γεννήθηκε το 1753 στην Αθήνα και συγκεκριμένα στην ιστορική συνοικία της Βλασσαρούς που βρίσκεται στον χώρο της Αρχαίας Αγοράς των Αθηνών. Οι γονείς του ήταν φτωχοί, αλλά ιδιαίτερα ευσεβείς, κατοικούσε δε σ’ ένα μικρό σπίτι επί της οδού Αστεροσκοπείου, το οποίο συνόρευε στη βόρεια πλευρά του με τον περίφημο βυζαντινό ναό των Αγίων Αποστόλων του Σολάκη που σώζεται μέχρι σήμερα στον χώρο της Αρχαίας Αγοράς. Η μεγάλη ανέχεια των γονέων του δεν του έδωσε την ευκαιρία να μορφωθεί, γι’ αυτό και παρέμεινε αγράμματος. Ήταν όμως απλοϊκός στη συμπεριφορά του και διέθετε μεγάλη πίστη στον Ιησού Χριστό, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τους τακτικούς εκκλησιασμούς του στον ιστορικό Ιερό Ναό της Παναγίας Βλασσαρούς, ο οποίος χρονολογούνταν από τον 17ο αιώνα, αλλά δυστυχώς κατεδαφίσθηκε το 1937 κατά τη διάρκεια των ανασκαφών της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Σχολής στον χώρο της Αρχαίας Αγοράς. Μάλιστα από τον ναό αυτό πήρε τη προσωνυμία «Βλασσαρού» η ομώνυμη ιστορική αθηναϊκή συνοικία, στην οποία κατοικούσε ο ευσεβής και ενάρετος Μιχαήλ. 

Όταν άρχισε ο Μιχαήλ να μεγαλώνει, ο πατέρας του, ο οποίος ονομαζόταν Αντώνιος, τον πήρε κοντά του στους κήπους, όπου εργαζόταν, για να τον βοηθά. Έτσι ο αγράμματος, αλλά ευσεβής Μιχαήλ έγινε κηπουρός. Είχε μάλιστα και ένα γαϊδουράκι, με το οποίο μετέφερε και πουλούσε διάφορα αγροτικά προϊόντα στα χωριά που βρίσκονταν γύρω από την Αθήνα. Μία ημέρα και ενώ επέστρεφε από τη συνηθισμένη του διαδρομή, σταμάτησε σε μία βρύση για να ξαποστάσει και να πιει νερό. Εκεί συνελήφθη από τους Τούρκους με την ανυπόστατη κατηγορία ότι δήθεν μετέφερε πυρίτιδα για να ενισχύσει τους υποκινούμενους από τους Ρώσους αρματωμένους Έλληνες στα γύρω χωριά και στη Σαλαμίνα και μάλιστα σε μία περίοδο που υπήρχε επαναστατικός αναβρασμός λόγω των Ορλωφικών. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ότι σύμφωνα με τον συγγραφέα Δημήτριο Σισιλιάνο (1875-1974) και το βιβλίο του «Παλαιαί Αθήναι, 1205-1821», και ο ίδιος ο Μιχαήλ είχε λάβει μέρος στην εξέγερση των Ελλήνων κατά την περίοδο του Ρωσοτουρκικού πολέμου (1768 -1774). 

Μετά τη σύλληψη του, τον οδήγησαν στη φυλακή χτυπώντάς τον, και επί τριάντα ημέρες τον πίεζαν να ασπασθεί τον μουσουλμανισμό, υποβάλλοντάς τον σε φρικτά βασανιστήρια. Μάλιστα τον φοβέριζαν ότι εάν δεν τουρκεύσει, τότε θα τον θανατώσουν. Όμως ο ευσεβής και πάναγνος στην ψυχή Μιχαήλ αγνόησε τις απειλές και τα δελεάσματα των λυσσαλέων Τούρκων και έμεινε σταθερός και ακλόνητος στην πίστη του Ιησού Χριστού, επιδεικνύοντας αξιοθαύμαστη καρτερία και υπέρμετρο σθένος. Στη φυλακή ερχόταν και επισκεπτόταν τον Μιχαήλ ένας θεοσεβής χριστιανός, ονόματι Γεώργιος, ο οποίος μόλις πληροφορήθηκε τη φυλάκισή του, στάθηκε αρωγός στις δύσκολες στιγμές του, εμψυχώνοντάς τον να συνεχίσει με το ίδιο θάρρος και την ίδια δύναμη τον αγώνα του για του Χριστού την πίστη την αγία. Βλέποντας οι βασανιστές το ακμαίο φρόνημα και την αδάμαστη πίστη του νεαρού Μιχαήλ, αποφάσισαν να τον βγάλουν από τη φυλακή, όπου είχε υποβληθεί σε βασανιστήρια επί τριάντα ημέρες, και να τον οδηγήσουν στον Βοεβόδα. Αυτός προσπάθησε με διάφορα δελεάσματα και κολακείες να τον πείσει να αλλαξοπιστήσει και έτσι να αποφύγει τη θανατική καταδίκη. Ο θαρραλέος όμως Μιχαήλ έμεινε και πάλι σταθερός στην πίστη του, στους δε εκφοβισμούς και τις δελεαστικές προτάσεις απαντούσε με τη χαρακτηριστική φράση: «Δεν τουρκεύω». Βλέποντας ο Βοεβόδας την αμετάβλητη στάση του νεαρού αθλητού της πίστεως, τον έστειλε στον ονομαστό Καλοπασσιά από τα Ιωάννινα, ο οποίος τις ημέρες εκείνες βρισκόταν στην Αθήνα. Αυτός προσπάθησε άλλοτε με κολακείες και υποσχέσεις για πλούσια δώρα και πολλά χρήματα και άλλοτε με απειλές ότι θα τον βασανίσει και θα τον θανατώσει, να τον πείσει να γίνει μουσουλμάνος. Αλλά ο γενναίος αθλητής του Χριστού απαντούσε με την απλότητα και την ευγένεια της ψυχής του διαρκώς με δύο λέξεις που δεν ήταν άλλες από το: «Δεν τουρκεύω». Τότε ο Καλοπασσιάς απευθυνόμενος στον νεαρό Μιχαήλ, του πρότεινε να αρνηθεί τη χριστιανική του πίστη προσωρινά για να μπορέσει να γλυτώσει τη ζωή του και κατόπιν ας πάει σε άλλο τόπο και ας ασπασθεί εκεί και πάλι την πίστη του στον Χριστό. Όμως ο λαμπρός και καλλίνικος νεομάρτυς του Χριστού έμεινε σταθερός και ακλόνητος στην πίστη του, ενώ φώναζε ακατάπαυστα: «δεν τουρκεύω, δεν τουρκεύω». Βλέποντας ο Καλοπασσιάς την αλύγιστη πίστη του Μιχαήλ στον Ιησού Χριστό, δόθηκε η εντολή να οδηγηθεί στον κριτή για να τον δικάσει. Αυτός με τη σειρά του προσπάθησε με διάφορους τρόπους να τον προτρέψει να αλλαξοπιστήσει, αλλά και πάλι ο γενναίος ομολογητής της χριστιανικής πίστεως έλεγε διαρκώς τις λέξεις: «Δεν τουρκεύω». Τότε ο κριτής αποφάσισε τη δι’ αποκεφαλισμού θανάτωσή του. 

 

Κατά τη διάρκεια της μετάβασης του μάρτυρος στον τόπο της εκτέλεσης και παρόλο που ήταν δέσμιος και εξουθενωμένος από τα βασανιστήρια, πήγαινε με μεγάλη προθυμία και χαρά προς τον τόπο του μαρτυρίου, ενώ από τους χριστιανούς που έβρισκε στον δρόμο του, τους ζητούσε να τον συγχωρήσουν, ευχόταν δε ο Θεός να συγχωρήσει και αυτούς. Όταν έφτασε ο γενναίος Μιχαήλ στον τόπο της εκτέλεσης, γονάτισε και αφού προσευχήθηκε στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, έσκυψε την κεφαλή του γεμάτος χαρά και ανέμενε ήρεμος και γαλήνιος τον θάνατο, ο οποίος θα τον οδηγούσε στην αιώνια και αληθινή ζωή. Ο δήμιος χτύπησε με την ανάποδη πλευρά του σπαθιού τον λαιμό του μάρτυρος για να τον κάνει να δειλιάσει και έτσι να αρνηθεί τον Χριστό, έστω και την τελευταία στιγμή. Ο Μιχαήλ όμως του απάντησε: «Χτύπα για την πίστη». Στη συνέχεια ο δήμιος γύρισε το σπαθί από την κοφτερή του πλευρά και τον χτύπησε ελαφρά με την κόψη του σπαθιού για να τον κάνει να πονέσει και να αλλαξοπιστήσει. Αλλά και πάλι ο νεαρός αθλητής της πίστεως όχι μόνο δεν δείλιασε, αλλά απεναντίας φώναζε δυνατότερα προς τον δήμιο την ίδια φράση: «Χτύπα για την πίστη». Όμως η θαρραλέα αυτή στάση του Μιχαήλ εξαγρίωσε τον δήμιο σε τέτοιο βαθμό, ώστε επέφερε στη συνέχεια στον μάρτυρα ένα τόσο δυνατό χτύπημα, ώστε αποκόπηκε η τιμία κεφαλή του. Μ’ αυτό τον τρόπο ο δεκαοχτάχρονος Αθηναίος κηπουρός Μιχαήλ ο Πακνανάς έλαβε τον αμάραντο στέφανο του μαρτυρίου και προσχώρησε στη θριαμβεύουσα Εκκλησία για να δοξάζεται αιώνια ως γενναίος ομολογητής και ένδοξος μάρτυς του ονόματος του Κυρίου. Η δι’ αποκεφαλισμού μαρτυρική τελείωση του Αγίου ενδόξου νεομάρτυρος Μιχαήλ του Πακνανά έλαβε χώρα στους στύλους του Ολυμπίου Διός στις 9 Ιουλίου 1771, που είναι και η ημέρα εορτασμού της μνήμης του. Ενδεικτικό είναι ότι μέχρι σήμερα σε έναν από τους στύλους του αρχαίου ειδωλολατρικού ναού σώζεται εγχάρακτη επιγραφή που μαρτυρεί και επιβεβαιώνει τον αποκεφαλισμό του Αγίου, και γράφει το ακόλουθο: «1771 Ιουλίου 9, απεκεφαλίσθη ο Πακνανάς Μιχάλης…». 

 

Στις 4 Απριλίου 2003 ο Άγιος νεομάρτυς Μιχαήλ ο Πακνανάς ή και Μπακνανάς όπως ονομάζεται, ανακηρύχθηκε από την Εκκλησία της Ελλάδος προστάτης άγιος των διαιτολόγων και διατροφολόγων, αφού ως κηπουρός συνέστηνε μία διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά. Το όνομά του φέρει τιμητικά σήμερα κεντρικός αθηναϊκός δρόμος στην περιοχή του Ν. Κόσμου, καθώς και παρακείμενη στάση του τραμ. Η πανίερη μνήμη του ενδόξου αυτού Αθηναίου νεομάρτυρος τιμάται στην Αθήνα στους Ιερούς Ναούς Αναλήψεως Κυρίου Ν. Κόσμου και Αγίου Φιλίππου Βλασσαρούς, ενώ από το 2010 τελείται κατ’ έτος στη μνήμη του υπαίθρια Θεία Λειτουργία στον αρχαιολογικό χώρο των στύλων του Ολυμπίου Διός που αποτελεί και τον τόπο του ενδόξου μαρτυρίου του, με πρωτοβουλία του Αρχιμανδρίτου π. Μαξίμου Κάππα, Προϊσταμένου του ιστορικού Ιερού Ναού Αγίας Φωτεινής Ιλισσού. Αξιομνημόνευτη είναι και η ψηφιδωτή εικονογραφική παράσταση του Αγίου στον Ιερό Ναό Αγίου Ανδρέου Δήμου Αγίας Παρασκευής Αττικής, αλλά και η ιστορηθείσα από τον αείμνηστο Φώτη Κόντογλου τοιχογραφία του ενδόξου Αθηναίου νεομάρτυρος στο παρεκκλήσιο της Αγίας Ειρήνης της οικογένειας Πεσμαζόγλου στην Κηφισιά Αττικής. Προς τιμήν του Αγίου έχουν ποιήσει ασματικές ακολουθίες ο αείμνηστος Μέγας Υμνογράφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Γεράσιμος Μοναχός ο Μικραγιαννανίτης, ο οποίος έχει ποιήσει και Παρακλητικό Κανόνα, αλλά και ο Μέγας Υμνογράφος της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας Δρ. Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας, ο οποίος έχει ποιήσει και Χαιρετιστήριους Οίκους στον Αθηναίο νεομάρτυρα του 18ου αιώνα. 

Ο Άγιος νεομάρτυς Μιχαήλ ο Αθηναίος κηπουρός, ο και Πακνανάς ή Μπακνανάς επονομαζόμενος, προβάλλει στη σημερινή εποχή μας ως φωταυγής αστέρας και οδοδείκτης στην πνευματική πορεία των Ελλήνων του 21ου αιώνα, αφού διδάσκει και παραδειγματίζει με το ακμαίο αγωνιστικό του φρόνημα και την ακλόνητη πίστη του στον Ιησού Χριστό, ενώ με τη δι’ αποκεφαλισμού μαρτυρική του τελείωση και με το τίμιο αίμα του συνέβαλε αποφασιστικά στην αναζωογόνηση της χλιαρής πίστεως των χριστιανών της εποχής του και στην αποφυγή του πνευματικού αποπροσανατολισμού του ελληνορθοδόξου Γένους μας στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος

Εκπαιδευτικός

Βιβλιογραφία 

* Αττάρτ Αθανασίου Α., Πρωτοπρεσβυτέρου, Ο Άγιος Φίλιππος Αθηνών και οι περί αυτόν κατεδαφισθέντες Ιεροί Ναοί και Ναΐσκοι από του 1ου αιώνος μ.Χ. έως και σήμερον, Αθήνα 2003.

* Μπούσια Χαραλάμπους Μ., Μιχαήλ νεομάρτυς ο Κηπουρός ή και Πακνανάς, Περιοδικό «Τόλμη», Τεύχος 21, Ιούλιος /Αύγουστος 2002.

* Νέον Μαρτυρολόγιον, Εκδοτικός Οίκος Αστήρ, Δ΄ Έκδοσις, Αθήναι 1993.

* Νικολάκη Φιλοθέου Μ., Αρχιμανδρίτου, Οι Άγιοι των Αθηνών, Εκδόσεις Σαΐτης, Αθήνα 2006.

* Τασούλα Μανουήλ, Αθηναίων Σεβάσματα - Ναοί της Αρχαίας Αγοράς και ξεχασμένα εκκλησάκια της Παλιάς Αθήνας, Εκδόσεις Ατραπός, Αθήνα 2003.

* Φερούση Δημήτρη, Μιχαήλ Μπακνανάς, Εκδόσεις Αστέρος, Αθήνα 2007.

Εικόνες 

[1] Ψηφιδωτή τοιχογραφία του Αγίου Μιχαήλ του Μπακνανά στον Ιερό Ναό Αγίου Ανδρέου Δήμου Αγίας Παρασκευής Αττικής.

[2] Φορητή εικόνα του Αγίου Μιχαήλ του Μπακνανά στον Ιερό Ναό Αγίου Φιλίππου Βλασσαρούς Αθηνών. Ιστορήθηκε στην Ιερά Μονή Αγίου Δημητρίου Στεφανίου Κορινθίας.

[3] Φορητή εικόνα του Αγίου Μιχαήλ του Μπακνανά στον Ιερό Ναό Αναλήψεως Κυρίου Ν. Κόσμου Αθηνών.

[4] Το σπίτι του Αγίου Μιχαήλ του Πακνανά στην ιστορική αθηναϊκή συνοικία της Βλασσαρούς, πριν την κατεδάφισή του.

[5] Το δεξιό κλίτος του Ιερού Ναού Αναλήψεως Κυρίου Ν. Κόσμου Αθηνών τιμάται επ’ ονόματι του Αγίου Μιχαήλ του Μπακνανά. Πλησίον του Ιερού Ναού υπάρχει κεντρικός δρόμος και στάση τραμ που φέρουν το όνομα του ενδόξου νεομάρτυρος των Αθηνών.

[6] Πάνω σε αυτόν τον στύλο του Ολυμπίου Διός χαράχθηκε η επιγραφή που σώζεται μέχρι σήμερα: «1771 Ιουλίου 9, απεκεφαλίσθη ο Πακνανάς Μιχάλης…»

[7] Φορητή εικόνα που απεικονίζει το μαρτύριο του Αγίου Μιχαήλ του Πακνανά. Φυλάσσεται στον ιστορικό Ιερό Ναό Αγίας Φωτεινής Ιλισσού Αθηνών, ο οποίος βρίσκεται πλησίον των στύλων του Ολυμπίου Διός, όπου έλαβε χώρα και το ένδοξο μαρτύριο του Αγίου. (www.romfea.gr)

[8] Ο Άγιος Μιχαήλ ο Μπακνανάς αποκεφαλίσθηκε στους στύλους του Ολυμπίου Διός στις 9 Ιουλίου 1771. Τοιχογραφία του Αγίου δια χειρός Φωτίου Κόντογλου στο παρεκκλήσιο της Αγίας Ειρήνης οικογένειας Πεσμαζόγλου στην Κηφισιά Αττικής. 

[9] Ο Άγιος Μιχαήλ ο Μπακνανάς τιμάται στον ιστορικό Ιερό Ναό του Αγίου Φιλίππου Βλασσαρούς Αθηνών, ο οποίος βρίσκεται στην παλαιά αθηναϊκή συνοικία της Βλασσαρούς, όπου βρισκόταν και το σπίτι του Αγίου.

[10] Στον ιστορικό Ιερό Ναό της Παναγίας Βλασσαρούς εκκλησιαζόταν ο ευσεβής και ενάρετος Μιχαήλ ο Πακνανάς.

[11] Στον αρχαιολογικό χώρο των στύλων του Ολυμπίου Διός μαρτύρησε δι' αποκεφαλισμού στις 9 Ιουλίου 1771 ο Άγιος Μιχαήλ ο Πακνανάς. (www.romfea.gr)

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με την απαραίτητη προϋπόθεση της αναφοράς του συγγραφέα και του ιστολογίου πρώτης δημοσίευσης (Σύνδεσμος Κληρικών Χίου)